मराठी

आज ‘कॉलगर्ल’ प्रकाशित होत असताना मनात वचन पूर्ण केल्याचं समाधान आहे. लेखनाच्या विषयापासून ते पुस्तकाच्या शीर्षकापर्यंत सगळ्या गोष्टींवर प्रश्न विचारले जात आहेत, पुढेही विचारले जातील. ‘कॉलगर्ल’ऐवजी दुसरं शीर्षक देता आलं असतं, पण मलाच ते पटत नव्हतं. जेनी आणि यश माझ्या आयुष्यातील जिवंत व्यक्तिमत्त्व. जेनी नेहमी म्हणायची, “समोरच्याला आपला भूतकाळ माहीत असला की खोटं वागावं लागत नाही, काही लपवायची गरज नसते त्यामुळे बिनधास्त जगता येतं.” जेनीचं हे तत्वज्ञान मला पटतं म्हणून या कथेचं नाव ‘कॉलगर्ल’.
जेनी आणि यश या कथेतील नायक नायिका आहेत. यश पेट्रोकेमिकल इंजिनिअर तर जेनी कॉलगर्ल.
जर मी लेखक झालो तर जेनीवर नक्की लिहीन असं मी वचन दिलं होतं, ते पूर्ण झाल्याचं समाधान आहे. जेनीला पाहिल्यावर मला अंगराज महारथी कर्णाची आठवण यायची. अंगराज कर्ण हा खरा सुर्यपूत्र पण आयुष्यभर सुतपुत्र म्हणून हिणवला गेला. कर्णाचं कर्तृत्व, दातृत्व, नेतृत्व असामान्य होतं. परिस्थिती अनुकूल असती तर कर्ण चक्रवर्ती सम्राट झाला असता. कौरवांचा राजदंड त्याने मानाने मिरवला असता, पण नियतीच्या फटकाऱ्याने त्याच्या हाती घोड्याचा लगाम दिला. कर्ण कधी झुकला नाही आयुष्यभर स्वतःच्या अटींवर स्वाभिमानाने जगला. कर्णाच्या शरीरावर कवचकुंडले होती. कोणतेही शस्त्र त्याला भेदू शकले नाही. जेनीच्या मनावर तीच कवचकुंडले होती. अमर्याद दुःख, अनेक अपमान, अवहेलना, तुच्छता तिच्या वाट्याला आली. पण तिच्या जगण्याच्या इच्छेला कोणी भेदू शकले नाही. नियती अनुकूल असती तर जेनी ध्रुवताऱ्याप्रमाणे अढळपदी गेली असती. पण परिस्थतीमुळे तिला ‘कॉलगर्ल’ बनावं लागलं. तरीही ती कायम स्वतःच्या अटींवर स्वाभिमानाने जगली.
जेनी मला लोहाराच्या ऐरणीसारखी वाटते. लोहार ऐरणीवर आगीत तापून रसरशीत झालेलं लोखंड ठेवतो, त्यावर घणाने, हतोड्याने वार करतो. त्याचा प्रत्येक वार ऐरण मुकाट्याने सहन करते. ऐरणीने तक्रार केली किंवा घणाच्या घावाने ऐरण भंगली असं मी कधी ऐकलं नाही. एकवेळ वार करून लोहार थकतो पण ऐरण साध्वी प्रमाणे शांत, स्थितप्रज्ञ असते.
जेनीला मी कधीच दुःखी, कष्टी निराश बघितलं नाही. तिच्यावर अनेकदा विचत्र जीवघेणे भयानक प्रसंग ओढवले आहेत. त्या घटना माझ्या कानावर आल्या की मी अनेकदा शहारून गेलो आहे. पण जेनीच्या चेहऱ्यावर दुःखाची छटा मी पाहिली नाही. माझ्यासोबत माझं कुटुंब, नातेवाईक, मित्रमंडळी सगळे आहेत. पण ‘का जगायचं?’ हा प्रश्न मला अनेकदा पडतो. जेनीसोबत तर कोणीच नव्हतं, एक काळ असा होता की तिची सावली सुद्धा तिचा तिरस्कार करायची. पण जेनी लढली, संकटांच्या छातीवर पाय रोवून उभी राहिली. ‘का जगायचं?’ या प्रश्नाचं उत्तर तिला फार पूर्वीच गवसलेलं असावं. भगवान कृष्णाने सांगितलेला कर्मयोग मी वाचण्याचा प्रयत्न केला पण तो मला जेनीच्या मुखातून समजला.
आज जेनी शब्दरूपाने येत आहे. यातील शब्द माझे असले तरी यामागील प्रेरणा माझा मित्र वाय. एस. खिस्तीची आहे. वाय.एस.के ने तगादा लावला नसता तर ‘कॉलगर्ल’ पूर्णत्वास जायला आणखी दोन वर्ष लागली असती. त्यासोबतच वाय.एस.के चा मित्र ‘सत्यम विवेक मल्हार’ हा सर जे जे स्कुल ऑफ आर्टस् चा वारसदार. त्याने जेनीला मुखपृष्ठावर अत्यंत सुरेख पद्धतीने रेखाटले आहे. आणि शेवटी अत्यंत महत्वाची व्यक्ती म्हणजे आमचे प्रकाशक, ब्रोनॅटोचे शैलेश खडतरे. ‘ब्रोनॅटो’च्या अमूल्य सहकार्यानेच ‘कॉलगर्ल’ तुमच्यासमोर सादर होत आहे. या सर्वांचे मी आभार वगैरे मानणार नाही. कारण आत्ताच हा प्रवास सुरु झाला आहे. आणखी बरेच अंतर कापायचे आहे. आणि या प्रवासात हे सर्व नेहमीच माझ्या सोबत असणार आहेत.
पाहिलं पुस्तक प्रकाशित होताना भीती किंवा हुरहूर वाटत नाहीये. प्रतिसाद कसा असेल याची तर अजिबात चिंता नाही. ‘परिणामांची चिंता भ्याड माणसाला असते असं म्हणतात’ परंतु जेनीसारख्या तळपणाऱ्या विद्यूलतेला मी शब्दबद्ध करू शकलो, तिला तुमच्या समोर सादर करताना माझी लेखणी डगमगली नाही. याचंच मला अपार समाधान आहे.
आणखी काय लिहू? जेनी म्हणायची त्याप्रमाणे ‘न लिहिलेलं समजून घेण्याइतके तुम्ही समंजस आहात.’
धन्यवाद
सत्यजित कबीर